ایامالبیض چیست؟
«ایام» جمع یوم
به معنای روز و «بیض» جمع «ابیض» به معنای سفید و درخشان است که به روزهای سیزدهم،
چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری گفته می‌شود. و به عقیده مسلمانان ایامالبیض ماه‌های
رجب،شعبان و رمضان دارای فضیلت بسیار می‌باشد که در شریعت و فقه اسلام بر اقامت سه
روز در مسجد جامع برای عبادت خدا و تهذیب نفس اطلاق می‌گردد.
ابن مسعود سبب نامیدن این ایام به «ایامالبیض» را چنین نقل می‌کند. از نبی اکرم (ص) شنیدم که می‌فرمودند: هنگامی که جناب آدم (ع) عصیان پروردگارش را نمود منادی از عرش ندا داد. ای آدم از جوار رحمت من بیرون شو، زیرا کسی که عصیان مرا کند در جوار من نیست، حضرت آدم و فرشتگان گریستند، سپس خداوند جبرئیل را نزد حضرت آدم فرستاد. جبرئیل حضرت آدم را در حالی که رنگ او از نورانیت بهشتی به تیرگی تغییر کرده بود به زمین فرود آورد. و ملائکه با دیدن این وضعیت فریاد برآوردند: پروردگارا، خلقی آفریدی و از روح برگزیده خود در او دمیدی و ملائکه را به سجده او درآوردی و به یک گناه سفیدی او را به سیاهی مبدل کردی. پس منادی از آسمان ندا کرد که امروز را برای خداوند روزه بگیر و آن روز سیزدهم ماه بود و چون آدم آن روز را روزه گرفت و قسمتی از تیرگی حضرت آدم (ع) برطرف گشت تا اینکه در انتهای این سه روز به حالت اول خود برگشت به این دلیل این ایام را «ایامالبیض» نامیده شد.
اهداف ایامالبیض
هدف از ایامالبیض دو چیز می‌توان باشد:
الف) هدف عبادی؛ قرآن کریم هدف از عبادت را ایمان و تزکیه نفس معرفی می‌نماید و می‌فرماید: «قدافلح من زکیها» کسی رستگار شد که نفس را تزکیه کرد. و در جایی دیگر می‌فرماید: «قدافلح المومنون» به راستی که مومنان رستگارانند. همچنین می‌فرماید: «و اذکروالله کثیرا لعلکم تفلحون» خدا را بسیار یاد کنید تا شاید رستگار شوید.
ب) تمرین انقطاع: معتکف در ایامالبیض از همه تعلقات دنیایی می‌بُرد و تمام وقت به عبادت می‌پردازد یعنی هدف همان است که در مناجات شعبانیه از خداوند می‌خواهیم «الهی هب لی کمال الانقطاع الیک» خدایا به من نهایت بریدگی وابستگی از غیرخودت را هدیه کن.
آری ایامالبیض فصلی است برای گریستن، برای ریزش باران رحمت، برای شستن آلودگی‌های گناه، برای تطهیر صحیفه اعمال، برای نورانی ساختن دل و صفابخشیدن به روح.
فضیلت ایامالبیض
در قرآن کریم ماده عکف ۹ مرتبه تکرار شده دو مورد آن آیات ۱۲۵و ۱۸۷ سوره مبارکه بقره مربوط به موضوع ایامالبیض است. خداوند در سوره بقره می‌فرماید: و ما به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و معتکفان و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان از هرگونه آلودگی تطهیر کنند. یعنی در فضیلت ایامالبیض این بس که معادل طواف کعبه و همتای رکوع و سجوده ذکر گردید.
حضرت رسول اکرم (ص) در مورد فضائل این ایام می‌فرماید: «هرکس یک روز را به منظور کسب عنایت الهی و به نیت قرب خدا اعتکاف نماید، خداوند بین او و آتش سه خندق ایجاد می‌کند که فاصله هر یک تا دیگری بیش از مسافت بین زمین و آسمان است» و در سخن گران‌بهای دیگری می‌فرماید: المعتکف یعکف الذنوب؛ معتکف با اعتکافش گناهان را حبس می‌کند.
مقدس اردبیلی ایامالبیض را عبادتی مستقل و به مثابه حج و عمره و روزه و نماز و هر عبادت مستقل دیگری می‌داند و آیت الله جوادی آملی در مورد فضیلت این ایام می‌نویسد:
عبادت ذات اقدس اله، شئونی دارد نظیر طواف در حج و عمره، گاهی هم وقوف و عکوف و اقبال همراه با تعظیم و بزرگداشت را در خانه خود واجب یا مستحب می‌شمارد، نظیر اعتکاف. از اینکه اعتکاف در کنار طواف و عدل رکوع و سجود قرار گرفته معلوم می‌شود که از بارزترین مصادیق بندگی در پیشگاه ذات اقدس اله است.
